RIALIA- Industria Museoak “Euskal Pilota, Portugaleten, Euskal Herrian eta munduan” erakusketaren bidez islatu nahi duena XIX. mendearen amaieran, Portugaleteko Hiribilduak bere aireratze industriala eta kokapen gakoa zela eta, abagune hau aprobetxatuz Euskal Pilota bultzatu eta nazio-kirol bezala profesionalizatzea sustatu nahi zuen.
Gure hiribilduko pilota kirolaren zaletasuna XIX. mendeko azken tertzioan du bere jatorria, horrela bermatzen dute Udalbatzatiko 1882ko maiatzaren 16an idatzitako aktak, alkatea Fernando Carranza, jauna izanez, aktan hainbat banakoren ahozko proposamenak jasotzen dira El Ojillo inguruan dauden lur sail eta pilota joko baten eraikuntzari buruz.
Erakusketak, industrial gorenaren une garaia hiritarrei jakinarazi eta hurbildu nahi zaie, non Narciso Zabarte bezalako pertsona ekintzaileak, hazkunde industrialaren abaguneak aprobetxatu eta bultzatu zituztenek baita Izarra Pilotalekuko bezalako proiektuak burutu, aireratze industrial honen eraginez eta euskal pilotaren kirolaren zaletasuna zela medio, pilotalekuko publiko-etorria ia ziurtatuta egon zedila eragiten zuten. Baita nabarmendu Portugaleten beti egon zela pilotarako zaletasun handia. Hiribilduko pilotazale asko izan ziren garra bizi mantendu zutenak, honen artean, Bilbao, Pascuas, Zaldua, Villarán, Lizarraga eta Babio besteak beste.
Portugaletetarrak itsasadarraren sarreraren pribilegioak emandako talaia batean kokatutakoak, bertako gaztetxoak Vicuña eta San Roqueko pilotalekuan edo eta Santa Mariako ikastetxearen karrerapeetan eta nola ez La Estrella pilotalekuan pilotara nola jolasten duten ikusiz hazi eta bizi izadira.
Erakusketa , Portugalete Hiribilduko, Euskadiko eta munduko zona desberdinetako programa, erremintek, argazkiek, karteleria eta gorpuzkera desberdineko objektuz osatuta dago. 2013ko ekainaren 18tik aurrera irailaren 5arte bisitatu izango ahal da.
